Image
Bhubaneszwar (Bhubaneshwar) - stolica stanu Orissa w północno-wschodnich Indiach i jedno ze świętych miast hinduizmu. Jej dawna nazwa brzmiała Ekamra-kszetra i oznaczała „Niezrównane Pole Drzew Mangowych”. Według wierzeń hinduskich Bhubaneszwar leży w środku świata, a wiernym nie przeszkadza, że niedalekie miasto Puri też szczyci się tym mianem.
Bhubaneszwar nazywany jest „miastem świątyń”. W mieście jest kilkaset świątyń należących do różnych kultów hinduistycznych. Wśród nich przeważają świątynie Siwy, a ich nazwy oznaczają różne imiona tego boga. Kult Siwy jest bardzo mocno rozwinięty, gdyż miasto obrał sobie na swoją siedzibę potężny Siwa Tribhuwameśwara (Pan Trzech Światów). Jego domem jest Lingaradża – najważniejsza i najokazalsza świątynia Bhubaneszwaru, zbudowana około 1100 roku po Chrystusie. Na jej teren wstęp mają tylko wyznawcy hinduizmu urodzeni w wyższych kastach. Przedstawiciele niskich kast, bezkastowcy oraz turyści nie mogą wejść w obręb murów świątynnych. Zainteresowani mogą obserwować teren świątyni z wieży widokowej lub dachów okolicznych budynków. W środkowej części Starego Miasta znajduje się sztuczny staw o nazwie Bindu-sarowara, który według tradycji zawiera krople wody ze wszystkich świętych rzek Indii. Wokół niego w przeszłości miało znajdować się siedem tysięcy świątyń. Wznoszono je cały czas między VII a XVI wiekiem. Kres aktywności architektonicznej spowodował podbój muzułmański na początku XVII wieku.
Dziś w Bhubaneszwarze jest około pięciuset świątyń i stolicę Orissy odwiedza się głównie po to, by je podziwiać. Architektura tych świątyń reprezentuje styl o nazwie nagara, który rozwinął się w Orissie i pozbawiony jest prawie całkowicie obcych wpływów. Świątynie mają charakterystyczne wieże (sikhara lub deul) oraz właściwe sanktuaria z lingami (garbha-griha). Na szczególną uwagę zasługują ich bardzo bogate dekoracje rzeźbiarskie. Stosunkowo długi rozwój tego stylu architektonicznego był możliwy tylko dzięki temu, że Orissa została późno podbita przez władców muzułmańskich. Oprócz świątyń w Bhubaneszwarze znajdują się wielkie gmachy rządowe, biura i urzędy, uniwersytet i wiele nowych budynków. Ciekawa jest również okolica miasta.
Transkrypcja: Bhubaneshwar, Bhuwaneshwar, Bhubaneswar, Bhuwaneszwar.
Najważniejsze miejsca do zobaczenia: świątynia Lingaradża; świątynia Parasiurameśwara (VII/VIII w.); świątynia Mukteśwara (IX-X w.); świątynia Gauri; świątynia Megheśwara; świątynia Ananta-Wasudewa; świątynia Wajtal Deul; świątynia Radżarani; staw Bindu-sarowara.
Pozostałe miejsca: z innych świątyń na uwagę zasługują: Śatrughneśwara, Kedareśwara i Brahmeśwara. Jeśli jesteśmy w mieście dłużej, to warto zajrzeć do muzeum, a w okolicy odwiedzić: świątynię Kapileśwara; skałę w Dhauli z inskrypcją cesarza Asioki; ruiny fortecy w Sisiupalgarh; groty dżinijskie na wzgórzach Kandahiri-Udajgiri.
Zalecany minimalny czas pobytu: 1 dzień.
Na zdjęciu: sikhara świątyni Lingaradża.
Tekst: Jarosław Poniewiera
Literatura:
Auboyer J., Sztuka Indii, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1975 Jakimowicz A., Sztuka Indii. Szkice, Wiedza Powszechna, Warszawa 1967 Jakimowicz A. i Ryttel A., Indie. Panorama sztuki, Arkady, Warszawa 1978 Mitra D., Bhubaneswar Archeological Survey of India, New Delhi 1984
Image
