Delhi

Miasto na Nizinie Hindustańskiej nad rzeką Dźamuną (Jamuną). Stolica Indii i zarazem jedno z najciekawszych indyjskich miast. Położone w ważnym miejscu strategicznym, z którego można było szybko powstrzymać różnych najeźdźców zagrażających Indiom od północnego-zachodu. W VIII wieku radźpucki klan Tomarów założył miasto Dhillika w południowych dzielnicach obecnego Delhi. Od tego czasu różni władcy osiem razy wznosili nowe stolice w tym rejonie. Dlatego w mieście znajduje się wiele ważnych zabytków, wśród których przeważają budowle muzułmańskie oraz miejsca związane z XX-wieczną historią Indii. Aż trzy spośród głównych budowli stolicy znajdują się na liście zabytków UNESCO: wieża Kutb Minar na terenie Meczetu Potęgi Islamu, Czerwony Fort oraz grobowiec cesarza Humajuna. Dwie najciekawsze dzielnice miasta to Stare Delhi (Old Delhi) i Nowe Delhi (New Delhi).

Stare Delhi to dawny Szahdżahanabad, zbudowany przez cesarza Szahdżahana, który w roku 1648 przeniósł tu swoją stolicę z Agry. Obecnie dzielnica należy do najgęściej zaludnionych i najbiedniejszych w stolicy. Przejażdżka rikszą lub spacer po Starym Delhi robi ogromne wrażenie. Szeroka ulica Ćandni Ćauk prowadzi do Czerwonego Fortu, wewnątrz którego przez ponad 200 lat w pięknych pałacach mieszkali cesarze z dynastii Wielkich Mogołów. Ostatnim z dynastii był Bahadur Szah II, który został w roku 1857 zdetronizowany przez Anglików i zesłany na wygnanie do Birmy. Pięknym przykładem architektury islamskiej w Starym Delhi jest Meczet Piątkowy (Dżame Masdżid) – obecnie największy meczet w Indiach. Niedaleko Czerwonego Fortu nad rzeką Dźamuną leży Radź Gath – miejsce kremacji zwłok Mahatmy Gandhiego, który zginął w Nowym Delhi 30 stycznia 1948 roku, zastrzelony przez hinduskiego szowinistę narodowego. W alei drzew zasadzonych przez światowych działaczy na rzecz pokoju jest drzewo prezydenta RP Lecha Wałęsy, który przebywał z wizytą w Indiach w 1994 roku.

Nowe Delhi zostało wybudowane przez Brytyjczyków w XX w. i w latach 1931-47 było stolicą Indii Brytyjskich. Brytyjczycy przenieśli tu swoją stolicę z Kalkuty. Jest to przestrzenna, elegancka i zielona dzielnica, w której znajdują się urzędy, gmachy i rezydencje rządowe, ambasady i rezydencje ambasadorów oraz liczne tereny spacerowe i rekreacyjne. Sercem dzielnicy jest plac Connaught Place – główne centrum handlowo-usługowe stolicy. Najważniejsze budynki rządowe to Pałac Prezydencki (Rasztrapati Bhavan) i Centralny Sekretariat oraz Parlament. Obowiązkowym punktem każdej wycieczki po Delhi jest wizyta pod Bramą Indii (India Gate) – łukiem triumfalnym zbudowanym przez Brytyjczyków ku czci 70 tysięcy żołnierzy indyjsko-brytyjskich poległych na frontach I wojny światowej.

Stolica Indii należy do najciekawszych miast w Azji. Jest to znakomite miejsce do poznania historii i kultury Indii oraz do przyjrzenia się jak toczy się życie w wielkich ośrodkach miejskich tego kraju. Ponadto Delhi jest świetnym miejscem na zakupy, ponieważ można tam kupić towary z całych Indii. Niestety, miasto jest często niedoceniane przez turystów, którzy pobyt w nim skracają do niezbędnego minimum. Dzieje się tak zapewne dlatego, że wiele osób odwiedzających Delhi słabo orientuje się, co w nim warto zobaczyć.

Najważniejsze miejsca do zobaczenia: Czerwony Fort (Lal Kila); Meczet Piątkowy (Dżame Masdżid); Grobowiec Humajuna; Meczet Potęgi Islamu i wieża Kutb Minar; Stary Fort (Purana Kila); Plac Connaught Place; Brama Indii (India Gate); Pałac Prezydencki; Muzeum Gandhiego w Domu Birli; Muzeum Narodowe.

Pozostałe miejsca: ulica Ćandni Ćauk w Starym Delhi; Radź Gath i Śanti Wana nad Dźamuną; pałacyk Tin Murti; miejsce śmierci Indiry Gandhi; mauzoleum Safdara Dżanga; obserwatorium astronomiczne Dżantar Mantar; mauzoleum Nizamuddin Auliji; świątynia Birli; świątynia Bahai; Ogrody Lodich; katedra katolicka i drzewo zasadzone przez Jana Pawła II; sikhijska gurudwara; Fort Siri; ruiny Tughlakabadu.

Zalecany minimalny czas pobytu: 3 dni.

Na zdjęciu: Brama Indii.

Tekst: Jarosław Poniewiera

Literatura:

Auboyer J., Sztuka Indii, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1975

Hansen W., Pawi Tron, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980

Jakimowicz A., Sztuka Indii, Wiedza Powszechna, Warszawa 1967

Piekarowicz R., Delhijskie ABC, Iskry, Warszawa 1989

Sharma Y. D., Delhi and its neighbourhood, Archeological Survey of India, New Delhi 1990